Hoogbegaafde baby, peuter en kleuter

Bijgewerkt: 15 maart 2023

Heb je een hoogbegaafde baby, peuter of kleuter? Hier kun je achter komen door middel van een test. Het is niet altijd even gemakkelijk om een hoogbegaafd kind op te voeden. Ontdek de kenmerken van hoogbegaafdheid en lees hoe je hiermee omgaat.

Hoogbegaafdheid betekenis

Hoogbegaafdheid gaat veel verder dan intelligentie. Het is een combinatie van hoge intelligentie, creativiteit en doorzettingsvermogen. De maatstaf voor hoogbegaafdheid is het IQ. Het gemiddeld IQ ligt op 100, waarbij tussen de 85 en 115 als normaal wordt gezien. Bij een IQ vanaf 130 spreken we van hoogbegaafdheid. Ruim 2,5% van de bevolking heeft een IQ dat hoger ligt dan 130.

Bekijk IQ puzzels

Hoogbegaafde baby test

Hoe herken je een hoogbegaafde baby? Dit merk je aan de vaak snelle ontwikkeling. Soms kan de baby al met 1 week oud het hoofdje in buikligging optillen. De hoogbegaafde baby maakt ook eerder oogcontact. Vooral de alerte en heldere blik is opvallend. Een hoogbegaafde baby onderzoekt veel met zijn ogen. Je ziet hem als het ware denken.

De iets oudere hoogbegaafde baby is enorm nieuwsgierig. Vaak hebben ze minder slaap nodig, maar zijn wel gevoeliger voor prikkels. De motorische ontwikkeling loopt een stuk sneller dan normaal. Dit hoeft echter niet met hoogbegaafdheid te maken hebben: sommige van deze baby’s ontwikkelen zich juist later.

Hoe zit het met de taalontwikkeling van de hoogbegaafde baby? Vaak begint deze al voor 12 maanden zijn eerste woordjes en zinnetjes uit te spreken. De woordenschat is enorm voor zijn of haar leeftijd.

Er is geen echte hoogbegaafde baby test. Een IQ test is op jonge leeftijd nog vrij onbetrouwbaar.

Ga naar boeken over hoogbegaafdheid

Herkennen van een hoogbegaafde peuter

Hoe herken je een hoogbegaafde peuter? Kinderen tussen twee en vier jaar oud worden peuter genoemd. Kijken we naar de ontwikkeling, dan duurt de peuterperiode van 1 tot 3 jaar. Dit zijn de kenmerken hoogbegaafde peuter:

• Is vrij zelfstandig en wil alles zelf doen
• Stelt hoge eisen aan zichzelf (perfectionisme)
• Hoogbegaafde peuter is ontzettend nieuwsgierig
• Overgevoelig voor prikkels van buitenaf
• Hoogbegaafde peuter heeft een grote fantasie
• Snel bezorgd over zaken als scheiding of dood
• Kan snel kleuren benoemen en herkent letters en cijfers
• Snelle sociaal emotionele ontwikkeling
• Hoogbegaafde peuter is energierijk
• Uitstekend oriëntatie vermogen
• Grote taalvaardigheid

De hoogbegaafde peuter heeft vaak te maken met faalangst of driftbuien. Door alle prikkels om hem heen kan hij vaak slecht slapen. Dit komt omdat het niets wil missen of meer tijd nodig heeft om af te koelen. De hoogbegaafde peuter praat niet? Dat kan voorkomen vanuit frustratie of teleurstelling.

Gedrag hoogbegaafde kleuter

Dit zijn de gedragskenmerken die bij de hoogbegaafde kleuter horen:

• Werkt vlot of zeer precies
• Praat veel maar kan ook stil zijn
• Grotere lichamelijke kracht dan leeftijdsgenootjes
• Hoogbegaafde kleuter is energierijk
• Zeer gevoelig
• Kan zaken gedetailleerd beschrijven
• Grote kennis over een bepaald onderwerp
• Verzamelt graag dingen
• Stelt eindeloos vragen
• Leest op een hoger niveau dan leeftijdsgenoten
• Groot concentratievermogen
• Soms moeite met kiezen
• Hoogbegaafde kleuter kan dominant en bazig zijn
• Apart soort gevoel voor humor
• Hoogbegaafde kleuter kan goed improviseren

Dit zijn een aantal kenmerken hoogbegaafde kleuter. Waar kun je een hoogbegaafde kleuter nog meer aan herkennen? Het kan emotionele gebeurtenissen goed doorzien. Aan de andere kant heeft de hoogbegaafde kleuter vaak nog moeite om zelf deze emotie te voelen. Het gedrag van het kind heeft impact op volwassenen: dit heeft de hoogbegaafde kleuter zelf niet door. Duidelijk is dat hoogbegaafde kinderen ontzettend nieuwsgierig zijn en veel willen weten. Ze stellen veel vragen en lijken ook veel te onthouden.

Omgaan met hoogbegaafdheid kind

Of je nu een hoogbegaafde baby, hoogbegaafde peuter of kleuter hebt: je moet hiermee leren omgaan. Hoe kun je het beste omgaan met hoogbegaafdheid kind? Laten we eerst eens naar de opvoeding kijken:

1. Maak duidelijke regels over zaken als bedtijd en speelgoed opruimen.
2. Stel duidelijke consequenties. Wat gebeurt er wanneer het hoogbegaafde kind de regels niet nakomt? Met duidelijke consequenties voorkom je achteraf discussies.
3. Niet onderhandelen. Bij hoogbegaafdheid kind komt het nogal eens voor dat deze wil onderhandelen over consequenties. Staat dit niet toe. Ga niet in discussie en reageer niet op de argumenten van het hoogbegaafde kind.
4. Blijf rustig. Hoogbegaafde kinderen kunnen enorm druk zijn. Zonder je even af om tot rust te komen.
5. Spreek het kind op zijn eigen niveau aan.

Hoe kun je nog meer omgaan met hoogbegaafdheid kind? Zorg dat je alles over hoogbegaafdheid weet. Deel deze informatie met de peuterspeelzaal of basisschool. Maak met de school duidelijke afspraken, bijvoorbeeld over het gedrag van het kind of de leerstof. Vind je het moeilijk om te dealen met hoogbegaafdheid? Schakel dan hulp in!

Is hoogbegaafdheid erfelijk?

Het is natuurlijk mooi om te zeggen dat jouw hoogbegaafde kind dit van jou heeft geërfd. Is hoogbegaafdheid erfelijk? Intelligentie is zeker erfelijk. Dit geldt echter niet voor alle gevallen. Bij een hoogbegaafd kind zien we vaak één of meerdere familieleden met hoogbegaafdheid. Zwakbegaafdheid (IQ lager dan 85) is echter niet erfelijk. Vaak gaat het hier om een genetisch defect of schade aan de hersenen.

Hoogbegaafdheid bij broers en zussen

Je hebt een hoogbegaafde peuter of kleuter. Komt hoogbegaafdheid dan vaker bij broers en zussen voor? In ruim 77% van de gezinnen met een hoogbegaafd kind komen er twee kinderen met een IQ hoger dan 125 voor. Het blijkt dat het IQ tussen broertjes en zusjes vaak 10 punten of minder verschilt. In 40% van de gevallen heeft het oudste kind het hoogste IQ (bron). Dit wordt ook wel het tweede kind syndroom genoemd. Heb jij een hoogbegaafde kleuter? Grote kans dat het volgende kind ook erg intelligent is. Dat je dat maar alvast weet!

Meer informatie en advies

Voor meer informatie over de hoogbegaafde baby, peuter en kleuter kun je bij de volgende instanties of websites terecht:

• Dotado
• Zobegaafd.nl
• Balansdigitaal.nl
• Ikbenhoogbegaafd.nl

Je kunt ook terecht bij een therapeut of praktijk voor hoogbegaafdheid. Deze bieden hulp bij opvoeding van hoogbegaafde kinderen. De therapeut, psychotherapeut of coach kan jou en het kind leren omgaan met hoogbegaafd zijn.

BesteTop5.nl test en beoordeelt producten, diensten en bedrijven. Jouw product/dienst of bedrijf laten beoordelen, of onder de aandacht brengen bij een groot publiek? Neem voor de mogelijkheden contact op.